Выбери любимый жанр

Выбрать книгу по жанру

Фантастика и фэнтези

Детективы и триллеры

Проза

Любовные романы

Приключения

Детские

Поэзия и драматургия

Старинная литература

Научно-образовательная

Компьютеры и интернет

Справочная литература

Документальная литература

Религия и духовность

Юмор

Дом и семья

Деловая литература

Жанр не определен

Техника

Прочее

Драматургия

Фольклор

Военное дело

Последние комментарии
оксана2018-11-27
Вообще, я больше люблю новинки литератур
К книге
Professor2018-11-27
Очень понравилась книга. Рекомендую!
К книге
Vera.Li2016-02-21
Миленько и простенько, без всяких интриг
К книге
ст.ст.2018-05-15
 И что это было?
К книге
Наталья222018-11-27
Сюжет захватывающий. Все-таки читать кни
К книге

Так сказаў Заратустра (на белорусском языке) - Ницше Фридрих Вильгельм - Страница 5


5
Изменить размер шрифта:

Альбо гэта азначае: любiць сваiх пагрэбнiкаў i падаць руку зданi, якая хоча нас запалохаць?

Усё найцяжэйшае бярэ на сябе дух трывалы: падобнiцца цяжка наўючанамi вярблюду, якi спяшаецца ў пустыню; спяшаецца ў сваю пустыню i ён.

А там, у пустэльнай пустынi, адбываецца другое пераўтварэнне: там дух робiцца iльвом, каб здабыць сабе волю, ён хоча зрабiцца i гаспадаром сваёй пустынi.

Там ён шукае свайго апошняга ўладыку: ён хоча быць яму ворагам, апошняму Госпаду i Богу свайму, да пераможнага канца хоча змагацца з вялiкiм цмокам.

Хто ж ён, той вялiкi цмок, якога дух больш не хоча прызнаваць за Госпада i Бога? Завецца той цмок - "Ты-павiнен". Але дух iльва гаворыць "я хачу".

Звер "Ты-павiнен" ляжыць на дарозе ў яго, залатою лускою iльснiцца, i на кожнай лусчынцы золатам блiшчыць "Ты павiнен"!

Бляск тысячагадовых каштоўнасцяў на гэтай лусцэ, i магутны цмок кажа так: "Каштоўнасцi ўсiх рэчаў блiшчаць на мне сваiм бляскам".

"Ужо ўсе каштоўнасцi створаны, i ўсе яны - гэта я. Сапраўды, не павiнна больш быць "Я хачу!" - так кажа цмок.

Братове мае, навошта патрэбен леў у духу? Цi не даволi толькi ўючнай жывёлы, пакорлiвай i пачцiвай?

Ствараць новыя каштоўнасцi не можа яшчэ i леў; але стварыць свабоду дзеля новай творчасцi можа ягоная сiла.

Стварыць сабе свабоду i паставiць свяшчэннае "Не" вышэй за абавязак - вось навошта патрэбен леў, братове мае.

Забраць сабе права ствараць новыя каштоўнасцi - вось чаго найболей баiцца трывалы i пачцiвы дух. Сапраўды, рабункам, вартым драпежнага звера, здаецца яму ўсё гэта.

"Ты павiнен" калiсьцi было ў яго найвышэйшай святыняй, i ён любiў яе; а цяпер ён мусiць убачыць у ёй памылку i сваволю, каб здабыць сабе свабоду ад сваёй любовi, - вось навошта леў патрэбен.

Але скажыце мне, братове мае, што можа дзiця зрабiць такога, што не даецца iльву? Навошта драпежнаму зверу рабiцца яшчэ i дзiцём?

Дзiця - гэта нявiннасць i забыццё, новы пачатак i гульня, кола, якое само па сабе коцiцца, першы рух, свяшчэннае "Так".

Бо свяшчэннае "Так" патрэбна ў гульнi стварання, братове мае: сваёй волi цяпер прагне дух, свой свет здабывае страчаны светам.

Я назваў вам тры першыя пераўтварэннi духу: як дух зрабiўся вярблюдам, потым - iльвом, нарэшце - дзiцём.

Так сказаў Заратустра. У той час ён спынiўся ў горадзе, якi называўся Пярэстая Карова.

Пра кафедры цноты

Заратустру нахвальвалi аднаго мудраца, якi вельмi добра ўмеў разважаць пра сон i цноты; за гэта яго высока шанавалi i шчодра дарылi, i ўсе вучнi багавейна сядзелi перад кафедрай. Падышоў да яго i Заратустра i разам з усiмi сеў перад кафедрай. I сказаў мудрэц:

"Гонар i сорам сну! Гэта першае! I цурайцеся тых, хто кепска спiць i чувае ўначы!

Перад аблiччам сну нават злодзей саромеецца: нячутна крадзецца ён у змроку начным. Але няма сораму ў начнога вартаўнiка, ён трубiць у дудку i не саромеецца.

Не абы-якая штука - умець спаць: бо на тое трэба чуваць цэлы дзень.

Дзесяць разоў на дзень ты павiнен перасiльваць сябе: гэтая перасiлка дае табе прыемную стому i душы тваёй будзе сонным макам.

Дзесяць разоў на дзень ты павiнен зноў замiрацца з сабою, бо перасiлка гэта горыч, i кепска спiць той, хто не замiрыўся.

Дзесяць праўд ты павiнен знайсцi за дзень, iначай шукацьмеш праўду ўначы, i душа твая застанецца галодная.

Дзесяць разоў на дзень смейся i весялiся, каб уначы не мець клопату з жыватом - гэтым бацькам маркоты.

Мала хто ведае гэта: трэба мець усе цноты, каб добра спаць. Хiба ж буду я сведчыць iлжыва? Хiба буду чынiць пералюбы?

Хiба дазволю сабе пажадаць рабыню блiзкага майго? Не, не паспрыяла б такое добраму сну.

I нават калi ў цябе ёсць усе цноты, не забывайся яшчэ аднаго: умей у свой час паслаць спаць усе свае цноты.

Каб не сварылiся яны, гэтыя ясачкi любыя, тым больш праз цябе, няшчасны!

Будзь з Богам у згодзе i з суседам сваiм, гэтага вымагае добры сон. Будзь у згодзе таксама i з суседавым чортам! Iнакш ён сярод ночы пачне наведваць цябе.

Шануй начальствы свае i слухайся iх, нават калi яны ходзяць крыва! Гэтага хоча добры сон. Хiба ж бо твая ў тым правiна, калi ўлада кульгае?

Таго пастуха назаву сама лепшым, якi пасвiць авечкi на сакавiтых пашах: бо так здабывае ён добры сон.

Я не хачу нi вялiкае чты, нi багатае вучты: ад гэтага запаляецца ў целе каса. Але добра спiцца, калi ёсць добрае iмя i маленькi скарб.

Лепш невялiкi гурток, анiж дурны; але ўсе павiнны прыходзiць i адыходзiць сваiм часам. Гэта спрыяе добраму сну.

Даспадобы мне ўбогiя духам: яны спрыяюць добраму сну. Яны шчасныя, тым болей калi прызнаваць за iмi заўсёды iх рацыю.

Так праходзiць дзень у дабрачынца. А як ноч настае, баюся я клiкаць сон; не хоча ён, каб яго клiкалi, уладыку ўсiх цнотаў!

Я толькi думаю, што зрабiў я i што цэлы дзень мецiў. Цярплiва, як карова, жую гэта ўсё, пытаючыся ў сябе: якiя ж былi тыя дзесяць маiх пераадоленняў?

I тыя дзесяць замiрэнняў, i дзесяць праўдаў, i тыя дзесяць разоў, калi я смяяўся, усцешаны сэрцам?

I вось, пакуль я так разважаю i ўзважваю ўсе гэтыя сорак думак, разбiрае мяне раптам сон, названы ўладыкам цнотаў.

Ён б'е мяне па павеках - i яны цяжэюць, кранаецца вуснаў - i яны не змыкаюцца.

Сапраўды, нячутным крокам ён iдзе да мяне, сама лагодны злодзей, i крадзе мае думкi, i я застываю на месцы, дурны, як гэтая кафедра.

Але ж нядоўга стаю так, змораны сном, i адразу кладуся..."

Слухаючы мудраца, Заратустра смяяўся сам сабе ў сэрцы, бо нешта яму прасвятлiлася. I ён так сказаў свайму сэрцу:

"Дурань гэты мудрэц з яго сарака думкамi, але, мяркую, паспаць ён не дурань.

Шчасны i той, хто жыве з iм побач! Такi сон перадаецца, ён праходзiць нават праз тоўстыя сцены.

Мабыць, сама кафедра ў яго зачараваная. I нездарма сядзяць хлопцы перад прапаведнiкам цноты.

Яго мудрасць кажа: чуваць дзеля добрага сну. Сапраўды, калi б нават жыццё не мела нiякага сэнсу i калi б я быў змушаны выбраць бязглуздзiцу, тады i мне яго мудрасць здалася б найбольш вартаю выбару.

Цяпер мне зусiм зразумела, да чаго колiсь людзi iмкнулiся перад усiм, шукаючы цнотаў. Добрага сну шукалi яны i ў дадатак - цнотаў, увiтых кветкамi соннага маку!

Мудрасць сну без снення - яе прапаведавалi з кафедры ўсе гэтыя хвалёныя мудрацы, iншага сэнсу жыцця яны не ведалi.