Выбери любимый жанр

Выбрать книгу по жанру

Фантастика и фэнтези

Детективы и триллеры

Проза

Любовные романы

Приключения

Детские

Поэзия и драматургия

Старинная литература

Научно-образовательная

Компьютеры и интернет

Справочная литература

Документальная литература

Религия и духовность

Юмор

Дом и семья

Деловая литература

Жанр не определен

Техника

Прочее

Драматургия

Фольклор

Военное дело

Последние комментарии
оксана2018-11-27
Вообще, я больше люблю новинки литератур
К книге
Professor2018-11-27
Очень понравилась книга. Рекомендую!
К книге
Vera.Li2016-02-21
Миленько и простенько, без всяких интриг
К книге
ст.ст.2018-05-15
 И что это было?
К книге
Наталья222018-11-27
Сюжет захватывающий. Все-таки читать кни
К книге

Палескія рабінзоны - Мавр Янка - Страница 4


4
Изменить размер шрифта:

А пакуль што прытуліліся ў сваім логаве без агню.

II

Першая ноч. – Начная дужанка. – Заяц, які дзюбаецца. – Апошнія запалкі. – Дадому.

Сонца ўжо зайшло, але яшчэ цэлую гадзіну трымаўся шэры змрок. Над возерам са свістам праляталі качкі, спяшаліся на начлег. Уверсе пачуўся жураўліны крык. Вось ён мацнее, робіцца больш выразным: відаць, жураўлі спускаюцца на адпачынак.

– Вось добра было б, каб які-небудзь журавель ці гусь сеў нам на галаву! – прамовіў Віктар.

– Што б ты з ім рабіў без агню? – уздыхнуў Мірон.

– З'еў бы сырога.

Мірон перавярнуўся на спіну, зірнуў на зоркі. Яны так прыгожа зіхацелі! Ласкава шапталіся верхавіны дрэў. Мусіць, дома цешацца цяпер добрым веснавым надвор'ем, а яны…

– Вось да чаго даводзіць свавольства! – нібы сам да сябе прамовіў Мірон. – Каб мы папрасілі човен у гаспадара, дык цяпер людзі ведалі б, дзе мы, і прыехалі б па нас. А так, нават калі і знойдуць дзе човен, то не будуць ведаць, якім чынам ён там апынуўся. Паслухаўся цябе…

– Ну-ну, няма чаго наракаць, – нездаволена забурчаў Віктар. – Ніхто цябе не прымушаў. Калі ты такая цаца, дык не трэба было згаджацца. А ісці за паўкіламетра шукаць гаспадара і ў цябе самога не было ахвоты. З'есці збіраліся мы гэтую душагубку, ці што? Каб не такі выпадак, вярнулі б на месца – і ўсё.

Мірон змоўк. Усё роўна справы не паправіш. А спадзявацца на дапамогу няма чаго. Ніхто іх тут не ведае. Калі і бачыў хто, што паплылі недзе нейкія два хлопцы, то нікому не прыйдзе ў галаву пацікавіцца, дзе яны дзеліся. Прыйдзецца самім шукаць дарогу.

Паветра рабілася ўсё больш сырым і халодным. Добра яшчэ, што ветру не было. Крыху дапамагала таксама тое, што, шчыльна прытуліўшыся, яны маглі грэць адзін аднаго.

Час цягнуўся марудна. Голад і холад не давалі заснуць. Хлопцы вымушаны былі варочацца з боку на бок. Задрамалі, але хутка так змерзлі, што пачалі ляскаць зубамі. Было, мусіць, пасля поўначы. Віктар не вытрымаў і ўскочыў.

– Гэй, уставай! – штурхануў ён Мірона.

– А? Чаго?…

– Выклікаю цябе на спаборніцтва!

– А? Што?…

– Уставай дужацца!

– Што? Чаго? – мармытаў Мірон. – Не лезь!

Але Віктар ухапіў Мірона за ногі і павалок па зямлі. Мірон не толькі ачухаўся, але раззлаваўся.

– Ты чаго лезеш? – закрычаў ён. – Чаго спаць не даеш? Я цябе зараз…

– Ціха, ціха! – сказаў Віктар. – Я цябе не біцца выклікаю, а дужацца. Дужацца, каб сагрэцца. Разумееш?

– А!…

І сярод начной цішы пачалася дужанка… Віктару хутка ўдалося паваліць Мірона. Той пакрыўдзіўся:

– Пачакай! Пачакай! Ты ж не даў мне добра ўзяцца, адразу накінуўся. Давай яшчэ раз, вось так. Пагледзімо, як цяпер…

І дужанка зноў пачалася, ды яшчэ як заўзята!…

Змарыліся, паляглі. Паспалі крыху і зноў пачалі варушыцца. Раптам недзе побач пачуўся дзікі, прарэзлівы крык. Крык жудасны і разам з тым нейкі жаласны, нібы хто душыць малое дзіцяня…

Жах ахапіў хлопцаў. Мімаволі яны шчыльней зашыліся між каранёў.

Крык не спыняўся, і нават непадалёк, у кустах, чулася нейкая тузаніна.

Тут ускочыў Віктар і кінуўся ў кусты.

– Мірон! Сюды хутчэй! – зараз жа пачуўся яго крык.

Спачатку Мірон зазлаваў на Віктара, чаму гэта ён кінуўся ў бяду, але ў той жа момант сам апынуўся каля Віктара. Той нешта трымаў, і гэтае нешта білася і вырывалася.

– Трымай! Хутчэй! – зноў крыкнуў Віктар.

Мірон учапіўся рукою за поўсць нейкага звера.

– Што гэта за звер такі? – здзівіўся ён.

– Трымай, трымай мацней! Заяц! – засопшыся, казаў Віктар.

Мірон учапіўся абедзвюма рукамі за зайца, але зараз жа адну руку адхапіў, бо нехта моцна ў яе дзюбануў.

– Ай, ай, заяц дзюбаецца! – крыкнуў ён з жахам.

– Трымай мацней! А то ўцячэ! – тузаўся тым часам Віктар.

Мірон зноў ухапіўся дзвюма рукамі.

– Што гэта робіцца? – крыкнуў ён. – Ніколі не чуў, каб заяц дзюбаўся!

– Я ж пугача трымаю! Гэта ён. Трымай зайца, а я гэтаму лупатаму зараз галаву раструшчу.

І ён стукнуў птушку галавой аб дрэва. Потым гэтак жа забілі і зайца.

– Адкуль ты ведаў, што там дзеецца? – запытаўся Мірон, калі яны са здабычай вярнуліся на сваё месца.

– Жаласны піск паказваў, што гэта нейкі невялікі звярок трапіў у бяду. Тузаніна ў кустах сведчыла, што і вораг яго не надта моцны, калі яны так доўга тузаюцца. Потым пачулася нібы плясканне крылаў, і тады мне прыйшла ў галаву думка, што гэта, мусіць, якая сава напала на зайца, як гэта часта пішацца ў кнігах. Але ж і запусціла кіпцюры ў спіну! Сама хацела вырвацца, ды не магла, таму і ўдалося схапіць. А цяпер паспрабуем запалкі, можа, ужо будуць гарэць.

Тыцнуўся Віктар туды-сюды, а запалак няма.

– Згубіў у час тузаніны, – прамовіў ён у роспачы.

Хацеў быў накінуцца на яго Мірон, але раздумаў.

– Знойдзеш заўтра, – сказаў ён лагодна. – Ды, мусіць, і страта невялікая, бо, відаць, усё роўна з іх толку не было б.

– А есці хочацца… – неяк жаласна сказаў Віктар.

– Ты ж казаў, што мог бы есці сырое. Вось і еш.

– Ну, ну! Лёгка казаць. Але ўсё ж такі, што мы будзем рабіць заўтра?

– Заўтра і будзем меркаваць, – сказаў Мірон і лёг у сваё логава. – А цяпер будзем спаць. Вось палажы сабе з другога боку зайца – хай грэе, а я палажу пугача.

Нарэшце дзённыя і начныя турботы змарылі хлопцаў, і яны заснулі так моцна, што, мусіць, цяпер іх не разбудзіў бы ні гром, ні мароз. А калі яшчэ паднялося сонца ды прыгрэла іх, то яны праспалі аж да поўдня. Прачнуліся, селі, азіраюцца.

– Учора гэтай парой як пад'еў… – пачаў быў Віктар.

– Давай пашукаем нашы запалкі, – перапыніў яго Мірон. – Тады і пад'ясі.

Расплюснуты карабок з дзвюма запалкамі знайшлі хутка. З хваляваннем чыркнулі – запалка засіпела і больш нічога. А другая нават і не засіпела…

– Ну і ліха з імі! – раззлаваўся Віктар і ўскінуў на спіну зайца. – Хадзем лепш дахаты.

– А што рабіць з гэтай дурной савой?

– Вядома, браць. Гэта ж добры ўлоў. Зробім чучала і паставім у нашым прыродазнаўчым музеі з надпісам: «Злоўлены ў Палескай пушчы героямі-падарожнікамі і даследчыкамі Міронам Бажком і Віктарам Калягам уласнымі рукамі, без ніякай зброі». Нават і зайца я згодзен ахвяраваць для навукі і славы.

І яны пайшлі ўздоўж возера ў той бок, дзе павінен быў знаходзіцца іх дом.

III

«Па-а марам!» – Усё направа ды направа. – Зайцаў абед. – Зноў на тым самым месцы.

Шпарка ішлі яны наперад па сухім бары. Злева час ад часу выблісквала возера. Бярозы, алешыны, вербалоз з маленькімі светла-жоўценькімі лісточкамі атачалі яго, нібы мярэжкі. Елкі і сосны на гэтым фоне здаваліся зусім чорнымі. Вясёлае веснавое сонейка шнырала паміж дрэў і цешыла і расліну, і птушку, і ваду, і нашых хлопцаў.

Прырода, вясна і маладосць напоўнілі іх жыццярадаснасцю. Нават на голад забыліся.

– Па-а марам, марам, марам, мара-ам! – зацягнуў Віктар.

– Сёння тут, а заўтра там! – падхапіў Мірон.

А ў адказ ім загуло ў лесе: «А-а-ам!»

– Ведаеш што? – звярнуўся Віктар да Мірона. – Я ўжо шкадую, што мы накіраваліся дадому. Я ахвотна згадзіўся б пажыць тут некалькі дзён. Тут табе і мора, і першабытны лес, і звяроў можна рукамі лавіць.

– Ды і я нічога супраць не меў бы, – усміхнуўся Мірон, – але есці няма чаго.

– А гэта што? – пакруціў Віктар зайца над галавой.

– А якім чынам яго засмажыш?

– Здабудзем агонь, як гэта робяць дзікуны, – і ўся табе музыка.

– А хлеба, солі дзе ўзяць?

– Булкі, чаю, каўбасы! – перадражніў Віктар. – Эх ты! А як жа эскімосы ды папуасы жывуць увесь век без гэтага? А ты і некалькі дзён баішся пражыць.

– Пачакай, яшчэ, можа, давядзецца і супраць нашай волі пажыць тут, – прамовіў Мірон, калі глянуў наперад.

Там мясцовасць паніжалася, пераходзіла ў балота, а за ім далёка зноў блішчала вада.