Хобіт, або вандроўка туды і назад - Толкин Джон Рональд Руэл - Страница 40

— Хто такі і чаго жадаеш? — закрычалі яны, ускочыўшы ды намагаючыся схапіцца за зброю.

— Торын, сын Трэйна, сына Трора, Караля-Пад-Гарой! — сказаў гном уголас, і выглядаў ён у гэты момант адпаведна, нягледзячы на падраную вопратку да запэцканы капялюш. Золата блішчэла на ягонай шыі і запясцях, з-пад капелюша пазіралі глыбокія цёмныя вочы.

— Я вярнуўся. Я жадаю бачыць Гаспадара вашага гораду!

Мітусня пачалася неверагодная. Некаторыя з дурасці нават за дзверы павыскоквалі, быццам на самай справе чакалі, што Гара ўночы засвеціцца золатам, і ўся азёрная вада пажаўцее ў гэтае самае імгненне. Але наперад крочыў ачольца варты.

— Хто гэта такія? — спытаў ён, паказаўшы на Філі з Кілі і хобіта.

— Сыны дачкі майго бацькі, — адказаў Торын. — Філі і Кілі, нашчадкі Д'юрына, і спадар Торбінс, які падарожнічае разам з намі з Захаду.

— Калі вы прыйшлі з мірам, пакладзіце вашу зброю! — сказаў ачольца.

— Мы бяззбройныя, — сказаў Торын, і гэта была праўда, бо нажы і вялікі меч Оркрыст у іх забралі Лясныя эльфы. Більба меў свой кароткі меч, як і звычайна, схаваны, але нічога пра яго не сказаў.

— Зброя нам не патрэбная, бо мы вяртаемся забраць сваё, як і было прадказана са старадаўніх часоў. Ды мы і не змаглі б змагацца супраць такой колькасці ваяроў. Правядзіце нас да свайго Бурмістра!

— Ён балюе, — сказаў капітан.

— Тым больш прычынаў прывесці нас да яго, — раптам ублытаўся Філі, які пачаў страчваць цярплівасць ад усіх гэтых добрых манераў. — Мы стомленыя і згаладалыя пасля доўгага падарожжа, таварышы нашы хворыя. Давайце паспяшаемся і не будзем дарма губляць словы, альбо ваш Бурмістр, магчыма, скажа вам што-небудзь не надта прыемнае.

— Тады хадзем за мной, — сказаў ачольца, і з шасцю людзьмі павёў іх па мосце праз браму да кірмашовай плошчы. Тое была шырокая круглая прастора спакойнай вады, да якой з доўгіх масткоў спускалася безліч лесвіцаў і прыступак. Вакол на высокіх палях былі пабудаваныя вялізныя дамы. Адзін з іх ззяў мноствам агнёў, адтуль чуліся вясёлыя, святочныя галасы. Варта з хобітам і гномамі ўвайшлі ў дзверы і сталі, міргаючы, перад доўгімі сталамі з вялікай колькасцю народу за імі.

— Я — Торын, сын Трэйна, сына Трора, Караля-Пад-Гарой! Я вярнуўся! — закрычаў Торын уголас адразу ад дзвярэй, не паспеў ачольца і слова вымавіць.

Усе паўскоквалі. Бурмістр выскачыў са сваёй шыкоўнай фатэлі. Але ніхто не быў больш здзіўлены за эльфаў-плытагонаў, якія (бо ж былі асобамі не найвышэйшага статусу) сядзелі за ніжнім сталом у дальнім куце залі. Рушыўшы наперад, да Бур-містрава стала, яны закрычалі:

— Гэта вязні нашага караля, гномы-бадзягі, якія не здолелі нават пра сябе як належыць распавесці, шнарылі па лесе да турбавалі наш народ!

— Ці так гэта? — спытаў Бурмістр. На самай справе, ён палічыў тое значна больш падобным да праўды, чым вяртанне Караля-Пад-Гарой — нават калі такая асоба і існавала.

— Праўда, што людзі Караля эльфаў злаўмысна напалі на нас, без усялякай рацыі ўзялі ў палон, калі мы падарожылі да сваёй уласнай зямлі, — адказаў Торын. — Але ні замкі, ні краты не спыняць вяртання, якое было прадказанае з даўнейшых часоў. Азёрны Горад не належыць да каралеўства эльфаў. Я размаўляю з Бурмістрам гораду, не з плытагонамі чужога караля.

Гаспадар відавочназахістаўся і зірнуў навокал. Кароль эльфаў быў надта моцнай асобай у гэтых мясцінах, сварыцца з ім Бурмістр не жадаў і пра старыя песні асабліва не думаў, тур-буючыся больш пра гандаль ды падаткі, пра грузы ды золата — таму менавіта ён і атрымаў сваю ўладу. Астатнія, аднак, думалі інакш, і таму справа вырашылася без Бургамістра. Са святочнай залі звесткі разляцеліся па горадзе нібы пажар. Людзі крычалі радасна і ў залі, і за ёй. Па мастках затупацела мноства ног. Не-каторыя людзі заспявалі ўрыўкі старых песень пра вяртанне Караля-Пад-Гарой. Тое, што вярнуўся не сам Трор, аягоны ўнук, нікога не турбавала. Астатнія падхапілі песню і над возерам пакацілася гучна і зычна:

Вось так і спявалі, ці крыху не так, але вельмі падобна, спявалі шмат, і крыкаў была досыць, і гралі арфы са скрыпкамі. Сапраў-ды, такога кагалу ды ўзбуджэння не памяталі нават старэйшыя дзяды. Лясныя эльфы самі вельмі здзівіліся і амаль напужаліся. Бо не ведалі, якім чынам уцёк Торын, і пачалі падазраваць, што іх кароль, верагодна, зрабіў сур'ёзную памылку. Што да Бурмістра, ён не бачыў нічога лепшага, як скарыцца агульнаму настрою (на пэўны час, ва ўсялякім разе) і прыкінуцца, быццам паверыў Торынавым словам. Так што ён саступіў сваё вялізнае крэсла Торыну і пасадзіў побач, на ганаровыя месцы Філі з Кілі. Нават Більба далі добрае месца за самым ганаровым сталом, не пытаючыся, хто ён і адкуль, хоць аніякія песні не ўзгадвалі яго ні на каліва.

Хутка прынеслі ў горад астатніх гномаў. Выбух энтузіязму быў надзвычайны. Гномаў лячылі, кармілі, абыходзіліся ды насіліся з імі самым, трэба сказаць, ласкавым ды прыемным чынам. Торыну з кампаніяй выдзелілі вялікі дом, далі да іх паслуг чоўны і весляроў, вакол дома ўвесь дзень сядзеў натоўп народу ды спяваў песні, а калі хто-небудзь з гномаў хоць нос свой высоўваў, усе наўзахваткі крычалі вітанні.

Некаторыя песні былі старыя, некаторыя ж відавочна новыя, і ў іх з упэўненасцю сцвярджалася пра хуткую смерць цмока і пра караваны з каштоўнымі падарункамі, што пацягнуцца ўніз па рацэ да гораду. Гэтыя песні паходзілі менавіта ад Бурмістра і гномам падабаліся не надта. Але ўсё ж скардзіцца не было на што, і гномы хутка ад'еліся ды ўзмацнелі. I сапраўды, за тыдзень яны адпачылі, апрануліся зноў у файныя вопраткі ўласных колераў, дагледзелі ды прычасалі бароды і крочылі паважна, як і належыць спадарожнікам Караля-Пад-Гарой. А сам Торын выглядаў ды паводзіў сябе так, быццам даўно вярнуў сваё каралеўства, а цмока пашаткаваў рыхтык качан капусты.

I, як і казаў Торын, гномавы добрыя пачуцці да маленькага хобіта раслі з кожным днём. Ніхто больш не скардзіўся ды не буркацеў. Пілі за ягонае здароў'е, шіяскалі яго па спіне, насіліся з ім быццам з маляванай торбай. I добра, бо сам ён не адчуваў сябе такім ўжо развясёлым. Як выглядае Гара, ён не забыўся, і пра цмока таксама, і, да таго ж, яго даймала жудасная прастуда. Тры дні ён чхаў ды кашляў і не мог нікуды выйсці, і нават пасля таго на банкетах усе ягоныя прамовы абмяжоўваліся словамі: «Дгакуй фам фяліхі».

Тым часам эльфы-плытагоны вярнуліся да Лясной Ракі з грузам і навінамі, і каралеўскі палац заварушыўся ад мітусні ды ўзбуджэння. Я так і не даведаўся, што здарылася з дамараднікам ды ачольцам варты. Зразумела, ніхто нічога не казаў пра ключы ці бочкі, пакуль гномы заставаліся ў Азёрным Горадзе, а Більба, маючы добры розум, нябачным у горадзе не рабіўся. Хоць і здаецца мне, шмат пра што эльфы здагадаліся. Аднак, бясспрэчна, спадар Торбінс застаўся таямніцай. У любым выпадку, кароль цяпер ведаў намеры гномаў, ці так здавалася яму, і ён сказаў сабе: «Ну добра! Праз Ліхалессе аніякія скарбы без майго дазволу не пройдуць. А здаецца мне, скончыцца гэта для гномаў блага, і заслужылі яны менавіта гэткае». Ні ў ніякім разе кароль не паверыў у здольнасці гномаў біцца ды забіваць цмокаў, падобных да Драка. Таму моцна падазраваў, што гномы паспрабуюць узлом ці нешта падобнае (што і паказвае, які ён быў мудры эльф, значна мудрэйшы за гарадскіх людзей, хоць і памыліўся трохі ў рэшце рэшт, як мы пабачым). Кароль выслаў шпіёнаў назіраць за берагамі возера так далёка ў напрамку гары, як мог, і стаў чакаць.